محمدحسن پزشگی؛ جواد معتمدی؛ احمد علیجانپور؛ مهشید سوری؛ محمدرضا نجیب زاده؛ حسین ارزانی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.1.99.1.1585.41 تعیین شایستگی مرتع برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی، از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه با هدف معرفی برخی از معیارها و شاخص‌‌های مؤثر بر تعیین شایستگی مرتع برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی و بررسی تفاوت بین نتایج استفاده از رویکردهای مختلف تعیین شایستگی انجام شد. بدین‌منظور، شایستگی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.36.1.99.1.1585.41 تعیین شایستگی مرتع برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی، از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه با هدف معرفی برخی از معیارها و شاخص‌‌های مؤثر بر تعیین شایستگی مرتع برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی و بررسی تفاوت بین نتایج استفاده از رویکردهای مختلف تعیین شایستگی انجام شد. بدین‌منظور، شایستگی مراتع کوهستانی ارشدچمن سهند، از لحاظ بهرهبرداری گیاهان دارویی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که براساس روش عامل محدودکننده (روش رایج تعیین شایستگی مرتع)، 2% از مراتع دارای شایستگی خوب، 6% دارای شایستگی متوسط، 77% دارای شایستگی کم و 15% غیرشایسته برای بهرهبرداری بودند. بر مبنای روش ریاضی (استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی)، 4% از مراتع دارای شایستگی خوب، 26% دارای شایستگی متوسط، 45% دارای شایستگی کم و 25% غیرشایسته برای بهرهبرداری بودند. کاربرد روش تلفیق‌‌نظری (دستورالعمل پیشنهادی) نیز نشان داد که 39% از مراتع دارای شایستگی خوب و 61% دارای شایستگی متوسط بودند. به‌‌طور کلی، مشاهده شد که بین طبقات شایستگی حاصل از روش عامل محدودکننده با روش ریاضی تفاوت معنی‌‌داری وجود ندارد ولی بین طبقات روش مذکور با دستورالعمل پیشنهادی، تفاوت وجود دارد و کلاس‌‌های شایستگی متفاوتی برای مساحت مشخصی از مرتع حاصل میشود. از این‌‌رو، پیشنهاد میشود میزان صحت یافته‌‌های این مطالعه، به‌‌منظور دستیابی به نتیجه کاربردی، در سال‌‌های متفاوت از نظر وقایع آب و هوایی و مکان‌‌های دیگر با خصوصیات فیزیکی متفاوت نیز آزمون شود. در مجموع، بر مبنای تلفیق نتایج رویکردهای مختلف و به لحاظ محدودیت‌‌های فیزیکی و محیطی، محدوده مورد پژوهش شایستگی اندکی برای بهرهبرداری از گیاهان دارویی دارد. بر همین اساس و با هدف کاهش فشار دام بر مراتع و افزایش تنوع گیاهان دارویی، باید در چارچوب استفاده چندمنظوره از مرتع بر دیگر جنبه‌های استفاده از مراتع منطقه مانند زنبورداری و گردشگری آزاد در مرتع توجه بیشتری باید بشود.
